1-        مقدمه

مناطق ویژه علم و فناوری، دهکده‌های دانایی، و یا کریدورهای علم و فناوری امروزه در رأس برنامه‌های توسعه کشورهای مختلف قرار گرفته است. دهکده‌های دانایی را می‌توان ترکیبی منسجم و ساختارمند از دانشگاه‌ها، پارک‌های علم و فناوری، مراکز تحقیقاتی و پژوهشی، شرکت هایی با فناوری برتر، سرمایه‌های مخاطره‌پذیر، امکانات و زیرساخت‌های فیزیکی و نهادی و سرمایه انسانی دانست، که معمولاً در یک محدوده خاص جغرافیایی با یک مدیریت متمرکز و ساختار حقوقی خاص، با اتصال به یک بازار مصرف، محصولات و خدمات دانش محور را تولید می‌کنند. نمونه موفق این دهکده‌ها سیلیکون والی در کالیفرنیا، ابر کریدور چند رسانه‌ای مالزی،  بنگلور در هند، کریدور فناوری برتر فلوریدا، کریدور علم و فناوری اهایو، کریدور فناوری تلفورد و ام چهار در انگستان، نیوبرونسویک در ایرلند، هیسنچائو در تایوان، اینکهون درکره یا اس اس پی در سنگاپور را می‌توان نام برد.

 کشورهای عربی به صورت برنامه‌ریزی شده و یا طبیعی بر اساس کارکردهایی، در حال گسترش استفاده و به کارگیری نام مجعول به جای نام واقعی خلیج فارس هستند. کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در سال 1979 بر روی ایجاد دانشگاه خلیج عربی با حمایت مجموعه کشورهای عضو توافق کردند و در این راستا پروژه های علمی، تحقیقاتی و فناوری را آغاز کرده اند که در این میان می‌توان به دانشگاه علم و فناوری خلیج (کویت) دانشگاه خلیج عربی بحرین و دهکده دانایی دبی اشاره کرد.

یکی از چالش های اساسی که طی سال‌های اخیر کشورمان با آن مواجه بوده، کاربرد بین‌المللی نام خلیج‌فارس است. بدون تردید یکی از بهترین و مؤثرترین روش‌‌ها و راهبردها برای پاسداشت این نام توسعه فعالیت‌های علمی و فناوری بین‌المللی تحت پوشش این نام می‌باشد.

بنابراین تلاش برای توسعه نام خلیج فارس به زبان فارسی، عربی و انگلیسی ضرورتی ملی است که آحاد ملت ایران در قبال آن مسئولیت داشته و مدیریت ارشد استان، سازمان‌ها و دانشگاه‌های استان بوشهر بر اساس رسالت تاریخی خود در دفاع و پاسداشت این نام پر آوازه، در کنار مرزبانی 625 کیلومتر مرز آبی آن به دنبال برنامه‌ریزی اساسی برای دستیابی به این هدف ارزشمند و پرآوازه کردن نام خلیج فارس در عرصه بین‌المللی از طریق ایجاد و راه اندازی پارک علم و فناوری و دهکده دانایی خلیج فارس و انجام فعالیت علمی و فناورانه تحت پوشش این نام می‌باشند.

2-    معرفی استان بوشهر

   استان بوشهر با بیش از 23167 کیلومترمربع مساحت و با جمعیتی بالغ بر یک میلیون و سی هزار نفر در جنوب غربی ایران قرار دارد. این استان 52 درصد مرز شمالی خلیج‌فارس را به خود اختصاص داده و با 5 کشور عربی حاشیه خلیج‌فارس همسایه است. این استان دارای 10 شهرستان، 24 بخش، 36 شهر و 46 دهستان بوده و از 10 مرکز و نقطه استراتژیک کشور 3 نقطه حیاتی آن شامل منطقه پارس جنوبی، نیروگاه هسته‌ای و تأسیسات نفتی خارگ را در خود جای داده است (شکل 1).

شکل 1: موقعیت جغرافیایی استان بوشهر

استان بوشهر با 707 کیلومتر مرز آبی با خلیج‌فارس و برخورداری از موهبت‌های خدادادی فراوان، محل بسیار مناسبی برای انجام سرمایه‌گذاری‌های کلان در سطح بین‌المللی و ملی می‌باشد. پایتخت انرژی ایران، قطب پتروشیمی کشور، محور توسعه شیلات ایران و کریدور تجاری آسیای میانه با حاشیه جنوبی خلیج‌فارس تنها بخشی از القاب و عناوینی است که به استان بوشهر اطلاق می‌شود و نشانگر ظرفیت‌های بسیار بالای این منطقه برای جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی است. به‌کارگیری سرمایه‌های مولد و سازنده در مناطق مستعد می‌تواند علاوه بر تضمین بازگشت سرمایه، سودآوری مورد انتظار و در نتیجه رضایت سرمایه‌گذار، باعث ایجاد اشتغال پایدار، عمران و آبادانی منطقه میزبان و ارتقاء شاخص‌های توسعه یافتگی اجتماعی و اقتصادی استان گردد. بنابراین هدایت و انتقال سرمایه‌های شرکتهای سرمایه گذار بخش خصوصی داخلی و خارجی به سمت فرصت‌های بالقوه، مطمئن و بعضاً بکر استان بوشهر و یا گسترش سرمایه‌گذاری‌های پیشین، می‌تواند زمینه‌ساز یک همکاری و تعامل مفید و سازنده برای طرفین باشد.  تنوع بسیار زیاد زمینه‌های سرمایه‌گذاری در این منطقه بگونه‌ای است که هرگونه تخصص و تمایل را پاسخگوست و برنامه‌ریزان و مدیران مجموعه های سرمایه‌گذاری می‌توانند با بررسی این فرصت‌ها، زمینه‌های مورد علاقه را انتخاب نمایند. در حال حاضر اراضی ملی قابل واگذاری استان در حدود 32 هزار هکتار می‌باشد. که از این میزان 12 هزار هکتار برای بخش کشاورزی و 20 هزار هکتار برای بخش صنعت در نظر گرفته شده است.

2-1- زیرساخت‌های صنعتی استان بوشهر

 در حال حاضر تعداد 716 واحد صنعتی به بهره برداری رسیده در استان بوشهر مستقر می باشند که سرمایه‌گذاری صورت گرفته در این واحدها بالغ بر 97 هزار میلیارد ریال و مجموع اشتغال آنها بیش از 28 هزار نفر  می‌باشد. تعداد 1310 فقره جواز تأسیس با سرمایه‌گذاری بیش از 377 هزارمیلیارد ریال و پیش‌بینی اشتغال بالغ بر 40 هزار نفر جهت اجرای طرحهای صنعتی در زمینه‌های مختلف تولیدی در استان صادر گردیده که در مراحل مختلف اجرایی می باشند. درحال حاضر 7 صنعت ملی شامل صنایع نفت و گاز، صنایع پتروشیمی، صنعت انرژی هسته‌ای، صنعت سیمان‌، صنعت شناورسازی، صنایع ‌تجهیزات ‌و‌ تأسیسات ‌دریایی و سکوهای نفت و گاز و صنایع شیلاتی در استان بوشهر وجود دارد. در درون این صنایع 46 کارخانه‌ با بیش از 100 کارگر فعال می‌باشند. صنایع شیلاتی (14 واحد)، صنایع پتروشیمی (11 واحد)، صنایع دریایی (5 واحد)، صنایع شیمیایی (3 واحد)، کشتی‌سازی (3 واحد)، صنایع غذایی (3 واحد)، صنایع نفت و گاز (2 واحد)، کارخانجات سیمان (2 واحد)، صنایع کشاورزی (1 واحد)، صنایع نساجی (1 واحد)، صنایع دباغی (1 واحد) و صنایع‌کانی غیرفلزی (1 واحد)

2-2- منطقه ویژه اقتصادی بوشهر

منطقه ویژه اقتصادی تجاری و صنعتی بوشهر به مساحت 1880 هکتار نیز در شهرستان بوشهر نیز از دیگر ظرفیت‌های موجود استان می‌باشد همچنین مطالعات ایجاد منطقه آزاد تجاری- صنعتی بوشهر نیز انجام شده و کار در مرحله اخذ مجوز می‌باشد. شرکت صنعتی دریایی ایران (صدرا) با دارا بودن سه یارد مجهز در زمینه ساخت انواع شناورها و سازه‌های دریایی به ویژه در حوزه صنایع نفت و گاز، از مجموعه‌های توانمند و شناخته شده در منطقه محسوب می گردد.

2-3- شهرک‌های صنعتی

در حال حاضر تعداد 13 شهرک صنعتی با مجموع مساحت حدود 1630هکتار اراضی مصوب شامل 700 هکتار اراضی صنعتی که تاکنون 200 هکتار از این اراضی به متقاضیان سرمایه گذاری در شهرکهای صنعتی واگذار گردیده است. از این تعداد 6 شهرک به عنوان شهرک پتروشیمی مصوب گردیده است. ضمناً یک شهرک نیز به عنوان شهرک تخصصی صنایع دریایی تعیین گرده است (جدول 1).

جدول 1:  مشخصات کلی شهرک‌های صنعتی

همچنین تعداد 7  ناحیه صنعتی با مساحت  128 هکتار شامل 100 هکتار اراضی صنعتی در نقاط مختلف استان احداث گردیده که تاکنون 65 هکتار از این اراضی به متقاضیان سرمایه گذاری واگذار گردیده است.

جدول 2: مشخصات کلی ناحیه‌های صنعتی

2-4- زیرساخت‌های زیربنایی استان بوشهر

الف. منابع آب

با توجه به کاهش شدید منابع سطحی و زیرزمینی آب استان، پایدار نمودن منابع تأمین آب همواره مورد تأکید برنامه‌ریزان و مسئولان استان بوده است. لذا بر احداث و بهره‌برداری از سد رئیسعلی دلواری، برنامه‌ریزی برای احداث 4 سد مخزنی (دالکی، دشت‌پلنگ، باغان و باهوش)، 6 شبکه آبیاری و زهکشی (شبکه‌های پایاب سدهای رئیسعلی دلواری، چمشیر، دالکی، دشت‌پلنگ، باغان و باهوش) و 5 طرح آبرسانی بزرگ (طرح‌های آبرسانی سد باغان، سد دشت‌پلنگ، سد باهوش، سد نرگسی و خط دوم کوثر) انجام شده است.

ب. برق

افتتاح و راه‌اندازی تنها نیروگاه هسته‌ای کشور با ظرفیت 1000 مگاوات و نیروگاه‌های گازی جدیدالتأسیس عسلویه و گناوه با مجموع 1500 مگاوات تولید، در سال‌های اخیر انجام شده است.

ج. فرودگاه

استان بوشهر از 5 فرودگاه عملیاتی شامل فرودگاه‌های بوشهر، خلیج‌فارس در عسلویه، جم، خارگ و امام حسن برخوردار است. فرودگاههای بوشهر و خلیج فارس در عسلویه بین‌المللی و با شبکه پروازی متعدد داخلی و خارجی و با قابلیت پذیرش هواپیماهای پهن پیکر می‌باشند.

د. بندر

منطقه ویژه اقتصادی تجاری بندر بوشهر با مسؤولیت سازمان بنادر و دریانوردی به مساحت 133 هکتار (با احتساب محدوده مصوب اولیه و اراضی استحصالی و جزیره نگین) در مرکز استان قرار دارد.  از طرفی استان بوشهر دارای 11 بندر بزرگ و کوچک با حدود 6 میلیون تن ظرفیت تخلیه و بارگیری سالانه است. مجتمع بندری پارس در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس با ظرفیت اسمی 40 میلیون تن و بندر بوشهر به عنوان بزرگترین بندر تجاری استان با ظرفیت اسمی 5/5 میلیون تن بنادر اصلی استان می‌باشند. بندر بوشهر دارای 40 هزار متر مربع انبار سرپوشیده است و قابلیت پذیرش شناورهای تا 30 هزار تن را دارد. این در حالی است که مجتمع بندری پارس قابلیت پذیرش کشتی با ظرفیت 80 هزار تن را نیز دارد.

هـ. راه

نقاط مختلف استان بوسیله 4187 کیلومتر شبکه حمل و نقل جاده ای به همدیگر و سایر استان‌های کشور متصل می‌شوند. از این مقدار 1062کیلومتر بزرگراه و راه اصلی، 458 کیلومتر بزرگراه، 518 کیلومتر راه اصلی، 916 کیلومتر راه فرعی، 2209 کیلومتر راه روستایی می‌باشد. همچنین خط راه آهن شیراز- عسلویه - بوشهر در حال اجرا می‌باشد.

و. مخابرات

کلیه نقاط استان مجهز به سیستم تلفن ثابت می‌باشند. تعداد سایت های تلفن همراه تا پایان سال 90 برابر با 429 سایت می باشد . ضریب نفوذ تلفن همراه با 3/15 درصد افزایش نسبت به سال 89 از 63 درصد به 3/74 درصد در سال 90 رسیده است. همچنین تا پایان سال 90 تمامی شهرهای استان مجهز به دیتا می‌باشند. تا پایان این سال مجموع سایت‌های دیتای استان به 79 سایت می‌رسد.

ز. شبکه راه آهن

مطالعات اجرای پروژه راه‌آهن شیراز ـ بوشهر به پایان رسیده و براساس برنامه‌های ارائه شده، این استان از طریق محورفیروزآباد ـ بوشهر به شبکه راه‌آهن سراسری ملحق خواهد شد. طول این مسیر ۶۴۷ کیلومتر است که حدود ۳۰۰ کیلومتر از آن در حوزه استان بوشهر قرار داشته و در ۱۲ قطعه اجرا خواهد شد. هم اکنون دو قطعه از این قطعات و به طول۱۰۰ کیلومتر در دست احداث است. دو قطعه دیگر از این خط آهن نیز به طول ۹۵ کیلومتر در استان فارس در دست احداث می‌باشد.

3-    ضرورت ایجاد مناطق ویژه (کریدور) علم و فناوری خلیج فارس

استان بوشهر با بیش از 23167 کیلومترمربع مساحت و با جمعیتی بالغ بر یک میلیون و سی هزار نفر در جنوب غربی ایران قرار دارد. وجود مرز با 4 استان هرمزگان، فارس، کهکیلویه و بویراحمد و خوزستان از یک سو و دارا بودن 52 درصد مرز شمالي خلیج‌فارس و همسایگی با 5 کشور عربی حاشیه خلیج‌فارس از سوی دیگر موجب شده است تا این استان تاثیر قابل توجهی بر برنامه­ریزی­ها و تعاملات ملی و بین­المللی برجای گذارد. جغرافیای استان بوشهر دارای پتانسیل­های ذاتی متعددی است که هر یک به تنهایی می­توانند فرصت­های منحصر به فردی را برای توسعه فناوری در سطح ملی و منطقه­ای ایجاد نمایند.

یکی از این پتاسیل‌ها، وجود ذخایر عظیم نفت و گاز در خشکی و دریا است. این ظرفیت موجب شده است تا دولت و به طور ویژه وزارت نفت اقدامات گسترده‌ای را جهت بهره برداری از این نعمت خدادادی با استفاده از راه اندازی تأسیسات عظیم نفتی، گازی و پتروشیمی در دو بخش ساحل و فراساحل از شمالی ترین نقطه استان تا جنوبی ترین آن به انجام رساند. مصادیق بازر آن را می توان در صادرات 95 درصد از نفت خام کشور از جزیره خارک و مجتمع عظیم گاز پارس جنوبی با 21 فاز پالایشگاهی در منطقه عسلویه دانست. این ظرفیت توانسته است بازار فوق العاده گسترده‌ای را در حوزه فناوری با حجم تقاضای بسیار بالا ایجاد نماید. به دلیل وجود این بازار گسترده در استان، اقدامات قابل توجهی جهت راه‌اندازی مراکز دانشگاهی به منظور تربیت نیروی متخصص صورت گرفته است. همچنین راه‌اندازی پارک علم و فناوری خلیج فارس و 4 مرکز رشد وابسته در چهار شهرستان نشان از حرکت استان بوشهر جهت توسعه فناوری و تجاری‌سازی دستاوردهای شرکت‌های دانش بنیان استان در این بازار دارد. زیرساخت‌های ارتباطی، مخابراتی، مراکز آزمایشگاهی و کارگاهی متعدد در استان و همچنین کانون های اجتماعی در مجاورت با صنعت از عواملی هستند که می توانند توسعه فناوری را تقویت نمایند. از دیگر مزیت های منحصر به فرد استان بوشهر، همنشینی با خلیج فارس به جهت وفور گونه های با ارزش آبزیان و گیاهان دریایی و امکان توسعه صنعت کشتیرانی و دریانوردی است. استان بوشهر با 707 کیلومتر مرز آبی با خلیج فارس فرصت های بی بدیلی را جهت توسعه فناوری در دو بخش یاد شده دارا می باشد. وجود مزارع پرورش میگو و ماهی، بازار مستعدی را در زمینه آبزی پروری در استان فراهم نموده است. لازم به ذکر است که پتانسیل ایجاد بازار با ارزش افزوده بالاتر دیگری به نام بازار زیست فناوری نیز در استان مهیا است اما تاکنون  بافعل نشده است اما ظرفیت ایجاد آن کاملاً مهیا است. وجود مبادی رسمی صادرات و واردات کالاهای غیر نفتی، زیرساخت‌های تخلیه و بارگیری، تأسیسات بندری، کارخانه کشتی‌سازی ایران صدرا، کارخانه سکوسازی شهید محلاتی و کانال‌های رسمی دریانوردی در خلیج فارس بازار فناوری منحصر به فرد دیگری را در استان فراهم نموده است. دامنه و حجم تقاضای فناوری در این حوزه از بازار بسیار متنوع و گسترده است. در این راستا و به منظور پاسخگویی به تقاضای بازار، مراکز دانشگاهی مرتبط، پژوهشکده میگو، شعبه مرکز ملی اقیانوس‌شناسی، پژوهشکده سلامت، آزمایشگاه زیست فناوری پارک علم و فناوری و مرکز مطالعات زیست فناوری خلیج فارس در استان بوشهر راه اندازی شده است و هر یک به نوبه خود در مسیر دستیابی به فناوری‌های مرتبط در حال فعالیت هستند.

فناوری اطلاعات و ارتباط با توجه به ماهیتی که دارد، توانسته است ضمن رشد سریع، در همه ابعاد زندگی بشر با ضریب بالا نفوذ نماید. همانطور که در بالا اشاره رفت، دو بازار بالفعل در استان بوشهر نفت، گاز و پتروشیمی و علوم و فنون دریایی است. از این رو به دلیل کاربرد بسیار گسترده فناوری­های اطلاعاتی و ارتباطی در این دو بازار از یک سو و کسرت نیروهای متخصص با مدارک تحصیلی دکتری و شرکت­های دانش بنیان در این حوزه، می توان بازار دیگری را به نام بازار فناوری اطلاعات، ارتباطات و رسانه شناسایی نمود. وجود رشته­های مرتبط با این حوزه از بازار در دانشگاه‌های سراسر استان، استقرار فیبر نوری در کل استان، آزمایشگاه پردازش سیگنال پارک علم و فناوری، وجود شرکت خصوصی فعال در این زمینه و راه‌اندازی دیتا سنتر استانداری بوشهر همگی نشان از فعال بودن این بازار در استان بوشهر دارد.

نکته حائز اهمیت در این است که اگرچه بازارهای متعدد و با تقاضای کششی بالا در استان بوشهر فعال است اما توسعه فناوری و دستیابی به اقتصاد دانش‌بنیان عملاً محقق نشده است. زیرا علاوه بر وجود بازار که البته یکی از مولفه­های اصلی در رونق اقتصاد دانش‌بنیان است، حلقه‌های دیگری نیز باید ایجاد گردد. باید توجه داشت که این حلقه ها باید هدفمند و مدیریت شده شناسایی و عملیاتی شوند. از این رو وجود یک ساختار مدیریتی یکپارچه که بتواند حفره ها را شناسایی کرده و بین عناصر موجود از طریق شبکه سازی ارتباط برقرار نماید ضرورت پیدا می‌کند. به منظور تامین تقاضای فناورانه بازارهای استان، پیش­نیازهایی باید فراهم گردد. تغییر رویکرد دانشگاه­ها از آموزشی به سمت دانشگاه­های کارآفرین و پژوهش محور، راه‌اندازی مراکز تحقیقاتی و رشته‌های دانشگاهی مرتبط با نیازهای فناورانه گسترده بازارهای استان و ایجاد رقابت بین بنگاه‌های با فناور برتر به منظور ایجاد فناوری‌های جدید از جمله الزاماتی است که در یک اقتصاد دانش بنیان ضرورت دارد. در کنار الزامات یاد شده، فراهم ساختن محیط اجتماعی با کیفیت برای زندگی متخصصین و  فعالان چرخه اقتصاد دانش بنیان در مجاورت بازارها از اهمیت بسزایی برخوردار است. با توجه به مطالعات صورت گرفته در این حوزه و مرور تجربه‌های جهانی به منظور شناسایی مدل فراگیری که بتواند کلیه عناصر اقتصاد دانش بنیان را با هم مرتبط نماید، اجرای کریدور فناوری پیشنهاد می‌شود. منطقه ویژه علم و فناوری با برقراری ارتباط بین عناصر موجود، ایجاد فضای رقابتی بین کسب و کارهای فناور و توسعه و تجاری‌سازی فناوری در مقیاس ملی و منطقه خلیج فارس، سطح زندگی متخصصین را ارتقاء داده و موجب محقق شدن اقتصاد دانش‌بنیان می‌شود.

4-   زمینه‌های فعالیت منطقه ویژه (کریدور) علم و فناوری خلیج فارس

با توجه به موارد فوق‌الذکر و ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل استان بوشهر، سه محور کلی در راستای توسعه فناوری در استان به شرح زیر دیده شده است.

v        خوشه فناوری نفت، گاز و پتروشیمی

v        خوشه فناوری دریایی و زیستی

v        خوشه فناوری اطلاعات و ارتباطات و رسانه

5-   عناصر و بازیگران منطقه ویژه (کریدور) علم و فناوری خلیج فارس

عناصر و بازیگران منطقه ویژه علم و فناوری شامل دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و پژوهشی، پارک­ها و مراکز رشد علم و فناوری، بنگاه ها با فناوری‌های برتر، امکانات و زیرساخت‌های فیزیکی و نهادی، بازار و نیروی انسانی می­باشند. دستیابی به اقتصاد دانش بنیان در هر حوزه­ای نیازمند وجود عناصر متعدد و برقراری ارتباط آنها با یکدیگر است. وجود عنصر بازار به عنوان یکی از مهم‌ترین نیروهای محرک در هر خوشه موجب می‌شود تا علم به فناوری تبدیل شود و با مصرف آن، توسعه و پیشرفت در ابعاد گوناگون تحقق یابد و ثروت ایجاد گردد. طبیعتاً وجود بازارهایی که نیاز اساسی به فناوری‌های برتر دارند، خود موجب تقاضای کششی شده و سایرعناصرخوشه را به حرکت وا می‌دارد. هر یک از عناصر یاد شده به منظور انجام وظایف خود شده نیازمند ارتباط با سایر عناصر خوشه می‌باشد. عنصر دانشگاه­ها، مراکز تحقیقاتی و پژوهشی وظیفه تربیت نیروی انسانی متخصص با رویکرد حرکت به سمت توسعه پژوهش­های کاربردی در زمینه­های تعریف شده را برعهده دارد. این عنصر می­تواند در حوزه پژوهش های کاربردی به صورت یک بازوی توانمند عمل نماید. نتایچ پژوهش­ها در قالب یک فرایند تعریف شده و با کمک نیروی انسانی متخصص به سمت تشکیل هسته­های فناور و استارت‌آپ­ها هدایت می­شوند. این گام با نقش آفرینی عنصر پارک و مراکز رشد وابسته به انجام می رسد. فرایندهای موجود در ساختار این عنصر موجب می‌شود تا مسیر حرکت علم به سمت فناوری تسهیل گردد. پتانسیل ذاتی این عنصر موجب می‌شود تا علم به سمت فناوری از طریق افزایش تعداد واحدهای فناور، رهنمون شود. وظیفه تشکیل هسته‌های فناور جهت دستیابی به فناوری و در گام بعد تبدیل آن به دانش فنی قابل عرضه به شرکت‌های بزرگ جهت تجاری‌سازی و یا دستیابی به محصول فناورانه و عرضه آن در بازار، بردوش عنصر پارک و مراکز رشد قرار گرفته است. در واقع بنگاه­های با فناوری برتر نقش بی‌بدیلی در دستیابی به فناوری‌های برتر در خوشه را دارند. همچنین این واحدها می­تواند با تولید محصولات دانشی با ارزش افزوده بالا در یک فرایند مستمر و رو به رشد، مفهوم تبدیل علم به ثروت را عینیت بخشند. با توجه به زیرساخت های موجود در استان و نقاط تمرکز این عناصر در کنار هم، نقاط کانونی برای کریدور مشخص شده است.  نحوه ارتباط عناصر و کانون های زیر مجموعه هر خوشه فناوری در راستای دست یابی به اهداف منطقه ویژه علم و فناوری خلیج فارس، در ادامه تشریح گردیده است.

6-    نقاط کانونی منطقه ویژه (کریدور) علم و فناوری خلیج فارس

اجرای پروژه‌ منطقه ویژه علم و فناوری خلیج فارس و شکل‌گیری محورهای توسعه ایده­آل و هم راستاسازی جغرافیایی عناصر منطقه ویژه علم و فناوری، مستلزم هزینه قابل توجهی در طی یک دوره زمانی میان‌مدت یا درازمدت و اجرای مرحله‌بندی شده و بهره‌برداری تدریجی از آن می­باشد. از طرفی انتخاب نقاط کانونی توسعه، به خصوص نقاطی که زیرساخت‌های فیزیکی لازم را از قبل دارا باشند استراتژی مناسبی برای ایجاد منطقه ویژه است. محدوده‌های تعریف کانون­ها براساس موقعیت موارد زیر می­باشد:

v   مراکز آموزش عالی با محوریت دانشگاه خلیج‌فارس

v   مراکز فناوری با محوریت پارک علم و فناوری خلیج فارس و مراکز رشد زیرمجموعه

v   اراضی 24 هکتاری پارک علم و فناوری خلیج فارس

v   وجود مراکز صنعتی و بازارهای صنایع نفت، گاز و پتروشیمی و دریا

الف.  کانون خلیج فارس

این کانون در محدوده شهرک بهمنی در جنوب شهر بوشهر قرار گرفته است. محور اساسی این کانون دانشگاه خلیج فارس با دانشکده های گاز و پتروشیمی، علوم پایه؛ ادبیات و علوم انسانی و علوم فنی مهندسی،پردیس پژوهش و فناوری دانشگاه خلیج فارس شامل پژوهشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات، پژوهشکده خلیج فارس، پژوهشکده هسته­ای، پژوهشکده مطالعات راهبردی و برنامه‌ریزی منطقه‌ای دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، مؤسسه غیرانتفاعی خرد، مرکز آموزش جهاد کشاورزی بوشهر، پژوهشکده میگوی کشور، مرکز رشد علم و فناوری مستقر در مجتمع پژوهش و فناوری گلشن دانش، امکانات رفاهی و تفریحی اعم از شهرک اساتید، ساحل پارک شغاب و پارک دانشجو و آب شیرین کن می‌باشد (شکل 2).

شکل 2: محدودة کانون خلیج فارس

ب. کانون لیان

با توجه به نقش پارک های فناوری در توسعه فناوری در منطقه، این کانون در محدوده پارک علم و فناوری خلیج فارس واقع در شمال شهر بوشهر شکل گرفته است. اجزای این کانون شامل پارک علم و فناوری خلیج فارس واقع در ساختمان فناوری لیان، مرکز توسعه کسب و کار واقع در ساختمان ساحلی مرکز رشد، دانشکده تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد واحد بوشهر، دانشگاه علوم و تحقیقات واحد بوشهر، دانشگاه علوم پزشکی، پژوهشکده زیست فناوری دریایی خلیج فارس، مرکز تحقیقات پزشکی هسته‌ای، مرکز تحقیقات طب گرمسیری و امکانات رفاهی و تفریحی اعم از سینما کانون، سینما بهمن، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، مرکز خدمات اداری- دانشی، دانشکده فنی حرفه‌ای الزهرا، دانشکده معماری - شهرسازی دانشگاه خلیج فارس مجتمع‌های مسکونی دانشگاه خلیج فارس می­باشد (شکل 3).

شکل 3: محدودة کانون لیان

ج. کانون صنعت

این کانون با محوریت مراکز صنعتی و زیر ساخت‌های موجود در محدوده جنوب شرق شهر بوشهر شکل گرفته است. این کانون شامل شهرک صنعتی 1 و 2 بوشهر، منطقه ویژه اقتصادی بوشهر، نیروگاه اتمی بوشهر، امکانات رفاهی و تفریحی اعم از پارک ساحلی لیان می‌باشد (شکل 4).