به گزارش روابط عمومی دبیرخانه شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری، منطقه ویژه علم و فناوری استان آذربایجان شرقی (ربع رشیدی) مصوب مورخ 1387/10/09 هیأت وزیران، در سفر دوم هیأت دولت به تبریز است. این منطقه با هدف کلی بسترسازی برای فعالیت‌های اقتصادی دانش بنیان، هماهنگ و هم افزا نمودن فعالیت‌های مراکز علمی آموزشی و پژوهشی، ایجاد ارتباط نظام‌مند و مستمر بین مراکز علمی و آموزشی با بخش‌های مختلف اقتصادی استان، احیای میراث تاریخی، علمی و فرهنگی استان و نهایتاً استفاده از مزایا و حمایت های قانونی مناطق ویژه علم وفناوری تشکیل شد.

در گزارش ارائه شده از سوی استان آذربایجان شرقی در خصوص منطقه ویژه علم و فناوری این استان به دبیرخانه شورای عالی عتف آمده است:

جمعیت این منطقه حدود 1750000 نفر است و نرخ باسوادی 87 درصد با 49 دانشگاه و 96041 دانشجو می باشد. ازدیگر آمارهای کلان این منطقه میتوان به 10 شهرک صنعتی، 5872 واحد صنعتی، 6خوشه صنعتی و 33 معدن فعال و 82807 شاغل صنعتی اشاره کرد.

این منطقه دارای هفت کانون اصلی و 20 پهنه می باشد:

کانون مرکزی: شهرک فناوری پیشرفته یکی از هفت کانون اصلی است. دلایل انتخاب این کانون ، نزدیکی به صنایع بزرگ و واقع شدن در مجاورت مراکز مهم علمی وصنعتی و دسترسی به جاده‌های اصلی و زیرساخت‌های لازم وقرار گرفتن در جوار شهر تبریز ومنطقه‌ای خوش آب و هوا است. محور اصلی فعالیت این کانون فناوری پیشرفته ( نیمه هادی، مکاترونیک، الکترونیک، هوافضا) است.

کانون خلعت‌پوشان دانشگاه تبریز به دلیل نزدیکی به صنایع بزرگ داروسازی قاضی و زهراوی؛ توانمندی‌های علمی و فناوری دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز؛ نزدیکی به شهرک صنعتی سعیدآباد؛ وجود زمین‌های مناسب برای استقرار و توسعه شرکتهای دانش بنیان ؛ قرار گرفتن در جوار شهر تبریز و منطقه خوش آب و هوا، انتخاب شده است. محور اصلی فعالیت این کانون، صنایع غذایی، فناوری پیشرفته دارویی و مهندسی پزشکی، بیو تکنولوژی است.

کانون فناوری دانشگاه صنعتی سهند در دالان مرکزی واقع شده است. نزدیکی به دانشگاه صنعتی سهند؛ نزدیکی به شهرک های صنعتی وصنایع بزرگ پالایشگاهی و مجامع پتروشیمی تبریز از دلایل انتخاب این کانون است. محور اصلی فعالیت این کانون ماشین‌سازی، متالوژی و مواد پیشرفته است.

کانون شهرک فناوری قطعات خودرو در قسمت غرب تبریز در مرکز صنایع بزرگ واقع شده است واین شهرک یکی از دو شهرک فناوری فعال در سطح کشور است. این کانون به دلیل وجود کارخانه‌های متعدد قطعه‌سازی و خودرویی؛ لزوم ارتقاء سطح فناوری و توسعه دفاتر تحقیق و توسعه متمرکز؛ نزدیکی به مراکز بزرگ صنعتی و شهرک‌های صنعتی و واحدهای بزرگ صنعتی مثل ماشین‌سازی، تراکتورسازی، ایدم، بلبرینگ سازی، موتوژن، پمپ سازی و ...انتخاب شده است. محور اصلی فعالیت این کانون فناوری پیشرفته قطعه‌سازی و خودرویی است.

کانون پارک علم وفناوری استان – مجموعه عصر انقلاب یکی دیگر از کانون‌های این منطقه است که محور اصلی فعالیتش صنایع شیمیایی پلیمری و کامپوزیت است. دلایل انتخاب این کانون، نزدیکی به شهرک‌های(مجتمع صنعتی غرب – شهرک صنعتی شهید رجائی – شهرک صنعتی آخولا) ؛ نزدیکی به زیرساخت‌های ارتباطی؛ نزدیکی به پارک علم وفناوری ومرکز رشد پارک و وجود خدمات زیربنایی است. 

کانون همکاری‌های فناوری ملی – بین المللی سهلان که محور اصلی فعالیتش فناوری نوین است. این کانون به دلیل نزدیکی به شهر صنعتی سرمایه‌گذاری خارجی؛ نزدیک به گمرک تبریز؛ نزدیکی به فرودگاه وبودن در جوار جاده تبریز بازرگان، انتخاب شده است.

کانون مجتمع علمی، تاریخی وفرهنگی ربع رشیدی به عنوان قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین شهرک دانشگاهی و مجموعه علمی، آموزشی و فرهنگی ایران در قرن هشتم هجری قمری قابل توجه است. این کانون به دلیل مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ سابقه فرهنگی وتاریخی ربع رشیدی؛ دارای طرح مدون ومصوب هیأت امنای مجتمع علمی؛ فرهنگی و تاریخی ربع رشیدی و قرار گرفتن در داخل شهر انتخاب شده است. محور اصلی فعالیت این کانون، صنایع داروئی و پزشکی است.

مطابق مطالعات صورت گرفته در خصوص فعالیت مناطق ویژه در دنیا و قوانین و اسناد توسعه‌ای کشور و توانمندیهای استان، در مرحله اول توسعه‌ایی منطقه، محورهایی چون: صنایع غذایی و دارویی؛ صنایع ماشین‌سازی؛ قطعه‌سازی وخودرویی؛ صنایع چرم ونساجی؛ فناوری‌های نوین؛ صنایع معدنی فلزی؛ صنایع لوازم خانگی و الکترونیک در اولویت قرار دارند.

در راستای پیشبرد اهداف و برنامه‌های تعیین شده منطقه، سازمان‌های نظیر استانداری، شهرداری تبریز، سازمان صنعت و معدن وتجارت استان، اداره کل محیط زیست، پارک علم و فناوری و دانشگاه‌های تبریز و...همکاری دارند.

استان آذربایجان شرقی در جهت تأسیس و توسعه منطقه ویژه علم وفناوری ربع رشیدی برنامه هایی را برای آینده استان دارد که می‌توان در سه عنوان سازمانی و مدیریتی، توسعه زیرساخت ‌ها و ظرفیت‌ها و برنامه‌های ستادی از آنها نام برد که به شکل کوتاه‌مدت، بلند‌مدت و در برنامه‌های ستادی به شکل مستمر زمانبندی می‌شود.                   

انتهای پیام